Obrona konieczna
Administrator- Szczegóły
-
Kategoria: Aktualności prawne
Tematykę obrony koniecznej regulują przepisy Kodeksu karnego z dnia 6 czerwca 1997 r. Zgodnie z art. 25 Kodeksu karnego nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Czyn popełniony w obronie koniecznej, mimo iż wyczerpuje ustawowe znamiona czynu zabronionego, jest legalny, a zatem nie jest sprzeczny z prawem, nie może być przestępstwem.
Obrona konieczna ujmowana jest w części literatury jako prawo człowieka. Przyjmując, że obrona konieczna jest prawem człowieka, uznaje się, że przysługuje ono, gdy występuje bezprawny, rzeczywisty i bezpośredni zamach na dobro prawne, a nie należna jest warunkowo w zależności od możliwości uchylenia niebezpieczeństwa zamachu w inny sposób niż obrona konieczna.
Obrona konieczna polega na odpieraniu zamachu. Odpieranie to tyle, co dawanie odporu zamachowi, czyli wszelkie czynności nie tylko przeciwstawiające się zamachowi, lecz także broniące dobra zaatakowanego wybrane rodzajowo przez osobę stosującą tę instytucję. Działanie w obronie koniecznej polega w swojej istocie na podjęciu akcji obronnej w postaci ofensywnej – aktywnego odpierania zamachu, lub – albo także – w postaci defensywnej. "Przepis art. 25 § 1 KK stanowi m.in., że nie popełnia przestępstwa ten, którego zachowanie polega na odpieraniu zamachu. Odpierać to tyle, co zmuszać przy użyciu siły do odwrotu, do cofnięcia się, odstąpienia od czegoś; odrzucać, odepchnąć kogoś siłą"
Kodeks karny przewiduje możliwość przekroczenia granic obrony koniecznej poprzez niewspółmierność obrony lub obronę przedwczesną. Przyjmuje się, że obrona konieczna, poza tym, że musi być sytuacyjnie konieczna dla odparcia zamachu, powinna być współmierna do jego niebezpieczeństwa. Niewspółmierność obrony do niebezpieczeństwa zamachu anuluje legalność obrony koniecznej. Wywodzi się, że obrona konieczna, by uchylała bezprawność, musi być współmierna do zamachu. Wskazuje się zatem, że współmierność jest konieczną ogólną cechą obrony, pojmując ją w różny sposób, zależnie od stanowiska co do samoistności lub subsydiarności obrony koniecznej. Ustalenie współmierności, a tym samym i konieczności obrony koniecznej, nie jest zadaniem łatwym, wymaga bowiem oceny, a więc ma wyraźne zabarwienie subiektywne. Poza tym należy wskazać kryteria, na podstawie których dokonuje się oceny.
W ramach warunku współmierności obrony koniecznej ujmuje się także wymóg, by obrona mieściła się w określonym czasie, tak by ani nie uprzedzała zamachu, ani nie była stosowana, gdy zamach już ustał. Przyjmuje się, że obrona musi być współczesna zamachowi. Brak współczesności obrony koniecznej zachodzi wówczas, gdy działanie obronne przedsięwzięte jest bezpośrednio przed zamachem lub bezpośrednio po zamachu. Jeżeli odstęp czasowy jest większy – oczywiście nie można mówić o obronie koniecznej, a więc i o przekroczeniu jej granic.
Przestępstwo niealimentacji
Administrator- Szczegóły
-
Kategoria: Aktualności prawne
Tematykę przestępstwa niealimentacji reguluje art. 209 Kodeksu karnego z dnia 6 czerwca 1997 r. Przestępstwo to popełnia ten kto:
a) uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące i podlega wówczas grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku;
b) jeżeli sprawca czynu określonego powyżej naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.
Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w art. 209 § 1kk , który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego sprawca przestępstwa określonego w § 1a uiścił w całości zaległe alimenty, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary.
Ustawą z 23.3.2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 952) – obowiązującą od 8.5.2017 r. – wprowadzono istotne zmiany w art. 209 KK, które wpłynęły na zakres kryminalizacji omawianego czynu. Zgodnie z intencją ustawodawcy celem tych zmian jest wzmocnienie realizacji obowiązku opieki przez zaspokojenie potrzeb materialnych osób, które same nie są w stanie ich zaspokoić. Najważniejszą zmianą jest ograniczenie zakresu ochrony opieki materialnej przewidzianej w art. 209 KK, wyłącznie do obowiązku alimentacyjnego, oznacza to, że zrezygnowano z ochrony innych obowiązków opieki związanych z koniecznością łożenia na utrzymanie innej osoby. Inne zasadnicze zmiany dotyczą rezygnacji ze znamienia "uporczywości" uchylania się od obowiązku alimentacyjnego na rzecz wprowadzenia "sztywnego" określenia wysokości zaległości alimentacyjnych, przez wskazanie, że ich łączna wysokość ma stanowić równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące. Zrezygnowano także w typie podstawowym art. 209 § 1 KK z konieczności wskazania, że uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego musi prowadzić do sytuacji narażenia na niebezpieczeństwo braku zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych beneficjenta świadczenia. Okoliczność ta została zarezerwowana wyłącznie dla typu kwalifikowanego z art. 209 § 1a KK. W nowym typie podstawowym przewidziano także obniżenie górnej granicy kary pozbawienia wolności z lat 2 do roku. Ustawodawca doprecyzował także źródła powstania obowiązku alimentacyjnego i rozszerzył je w zakresie orzeczenia sądowego, ugody lub jakiejkolwiek innej umowy. Ustawodawca wprowadził także do omawianego przepisu nowe instytucje zawierające okoliczności wyłączające karalność czynu. W art. 209 § 4 KK zawarto obligatoryjną klauzulę "nie podlega karze" w przypadku sprawcy przestępstwa niealimentacji w typie podstawowym, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty. Natomiast w art. 209 § 5 KK ujęto instytucję obligatoryjnego odstąpienia od wymierzenia kary przez sąd, jeżeli sprawca przestępstwa niealimentacji w typie kwalifikowanym (§ 1a), nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary.
